Manisa usulü ekmek dolması

DALYANLI MAVİ YENGEÇLER…

-Muğla’nın Ortaca İlçesi’nde artık mahalle olan Dalyan’a bu yaz mutlaka uğrayın ve mutlaka mavi yengeç tadına bakın. Dalyanlı olalı daha en fazla 10 yıl olan bu muhteşem lezzeti tatmanızı şiddetle öneriyorum. Tabii  gözde lezzet mavi yengeç ile birlikte eşsiz bir doğa ve tarih güzelliği de sizleri bekliyor.

Muğla'nın Ortaca İlçesi'nin bir süre önce beldeden mahalleye dönüştürülen Dalyan'da, İztuzu Sahili, kaya mezarları, çamur banyoları ve Kaunos harabelerinden sonra mavi yengeciyle de turizme hizmet veriyor.

Dalyan'daki restoranlarda, 15 Mayıs ile 15 Haziran tarihleri arasında toplam 35 bin mavi yengeç tatilciler ve turistler tarafından tüketiliyor. Dalyan’ın ünlü caretta caretta kaplumbağaları ile de gizli bir denge anlaşmaları var gibi. Mavi yengeçler yavru carettaları yerken, caretta carettalar da mavi yengeçlerle besleniyor. İronik değil mi?

Protein zenginliği ve tadındaki büyük lezzet nedeniyle son yıllarda tatilci ve turistlerin vazgeçemediği, Dalyan Kanalı ile denizle akarsuyun birleştiği lagünlerde yaşayan ve adını kıskaçlarındaki mavi renkten alan mavi yengeçler, Dalyan'a gelenlerin gözdesi olmayı sürdürüyor. İztuzu Plajı'nın göl tarafı ile Alagöl bölgelerinde avlanan mavi yengecin asıl vatanı Kuzey Amerika. Ülkemizde de Kuzey Ege'deki acı sulu lagünlere yerleştirilen Mavi Yengeç, Ege ve Akdeniz kıyılarına yayılarak popülasyonunu genişletti. Et kalitesi ve ekonomik değeri bakımından gelişmiş ülkelerde lüks bir ürün olarak oldukça yüksek fiyatlarla satılan mavi yengeç Çin, Tayland, Endonezya, Japonya, Filipinler, İspanya, Fransa ve ABD gibi ülkelerde önemli miktarda tüketiliyor. Göğüs ve kıskaç etleri yenilen mavi yengeçler genelde plankton, balık, bitki, yumuşakça ve kabuklularla besleniyor.

Dalyan kanallarında avlanan mavi yengeçler, hem avlandıkları yerlerde tanesi büyüklüğüne göre 5-10 lira karşılığında hem de çevredeki restoranlarda pişirilerek tatilcilere ve turistlere servis yapılıyor. Balıkçılığın yanında önemli bir geçim kaynağı haline gelen mavi yengeçler için av turları bile düzenleniyor. Dalyan kanallarının güzelliğini görmek isteyen yabancı turistler kiraladıkları teknelerle hem doğal güzellikleri yakından görüyor hem de oltalarla mavi yengeç avlıyor.

Bu işi profesyonel olarak yapan 5 yengeç avcısı günde ortalama 200-250 civarında yengeç pişirip satıyor. Bu yetmediği için ortalama olarak ayda 10 bin yengeç de başka şehirlerden getiriliyor. Çünkü mavi yengeç Muğla kıyılarına yayılmış durumda.

DİŞİLERİ AVLANMIYOR

Mavi yengeç neslinin tükenmemesi için avcıların kesinlikle dişileri avlamaması beni en çok mutlu eden taraf oldu. Dişiler erkeğe oranla daha lezzetli olmasına rağmen erkeğinden daha küçük boyda, sarımsı ve kıskaçları kırmızı oluyor. Nesil tükenmemesi için avcılar yakaladıkları dişileri geri suya atıyorlar. Dalyan bölgesinde yakalanan yengeçler 800 gram ile 1 kilo arasında olduğundan daha makbul olanı. Buna neden ise yaşadıkları yerin denize yakın olması ve tatlı ile tuzlu suyun karıştığı yerde yaşaması.

MAVİ YENGEÇ NASIL HAZIRLANIR?

Mavi yengecin avlandıktan sonra ölene kadar en az bir gün süreyle tuzlu suda bekletilmesi gerekiyor. Avlanınca mavi olan bu yengeçlerin pişince kırmızılaşması sakın sizi yanıltmasın. Tuzlu sudan alınan yengeçler sırtından üst kabuğu alınarak temizleniyor.

Pişirme teknikleri farklı. Ben buharda pişeni daha çok sevdim ama tercih sizin. Yengeç su, tuz, sarımsak ve karabiber dolu suyun içine süzgeçe konularak yaklaşık 15 dakika buharda bırakılarak pişiyor ve inanılmaz lezzetli oluyor.

Bir diğer yöntem ise haşlama; yengeçler tuzlu suda yıkanıp tencere içine ters bir şekilde yatırılıyor. Tencere içine ayrıca sarımsak, limon suyu, zeytinyağı konulup kısık ateşte ağzı kapalı bir şekilde 10-15 dakika bekletiliyor. Yengecin azlık ve çokluğuna göre üzerine su ilave ediliyor. Harlı ateşte tencerenin ağzı kapalı bizimde 5 dakika pişirildikten sonra servis yapılır.

Üçüncü yöntem ise ızgara yöntemi ben yengeçi kuruttuğunu düşündüm ama tercih sizin. Üstelik yağlı limonlu sosta yengecin o hafif şekerli tadı da kaybolmuş gibi geldi bana. Tabii tercih sizin.

FİYATLAR

Teknelerde mavi yengecin tanesi 10-12 TL ancak biraz pazarlık bir de Türk olmanın avantajı ile tanesini 5 TL’den yerseniz hiç şaşırmayın. Restoranlarda ise tanesi 20 TL’ye kadar ulaşıyor. Yanında patates haşlama falan da veriliyor ama ben iki ayrı lezzeti bir arada sunmayı pek akılcı bulmadım.

Son derece besleyici ancak hiç doyrucu değil. 10 tane yeseniz anlamıyorsunuz.  Sakın ola ki elinize çatal bıçak, makas filan almayın şöyle kıra kıra elle yiyin ve parmaklarınızı yalayın. Ama illa ki de Dalyan’da teknenin içinde yiyin. Alıp şoklayıp lezzeti heba etmeyin, benden size öneri.